Gevoelens zijn er om gevoeld te worden

anders gaan ze vastzitten in ons lichaam

“Ik  hoop dat je mooie keuzes voor jezelf maakt.” Schreef een vriendin van mij in het boek De Keuze van Edith Eger en gaf het aan mij cadeau. Eén van de meest misselijkmakende en tegelijkertijd, het meest inspirerende boek dat ik ooit heb gelezen.

Dr. Edith Eger was zestien jaar oud toen ze naar Auschwitz werd gedeporteerd. Haar ouders werden direct naar de gaskamer gestuurd. Zij en haar zus wisten te overleven, als waren ze nog maar nauwelijks in leven toen het kamp eindelijk werd bevrijd. “Elk moment is Auschwitz was de hel op aarde. Het was ook mijn beste leerschool. Onderworpen aan verlies, marteling, uithongering en de constante dreiging van de dood, ontdekte ik middelen om te overleven en vrij te zijn, die ik nog steeds elke dag gebruik.” Ze ontdekte in haar leven, dat de meest schadelijke gevangenis niet Auschwitz is geweest, maar de gevangenis die zij in haar eigen hoofd heeft gebouwd. En zij is niet de enige met een gevangenis in haar hoofd. Wij allemaal hebben onze eigen gevangenis gebouwd met beperkende en onhandige overtuigingen, gedachten en gevoelens in ons lichaam. De één wat groter dan de ander. Het is geen boek over topsport of performen, maar toch is het een boek dat ik iedere performer – die zichzelf mentaal, emotioneel en misschien zelfs ook wel spiritueel wilt ontwikkelen – zou aanraden.

In dit boek geeft Eger vorm aan het levensreddende advies van haar moeder: “Niemand kan je je gedachten afnemen.” Het leert je dat je een keuze hebt, hoe je tegen gebeurtenissen en situaties aankijkt. Mijn volgende journal verhaal zal hier over gaan. Maar vandaag wil ik het hebben over een onderwerp, waarvan ik geloof dat wij als mensen nog veel te winnen hebben. Namelijk, over onze gevoelens.

De gevangenis van vermijding

Deze Holocaustoverlevende en psycholoog inspireerde mij zo dat ik nu begonnen ben aan een ander boek dat ze heeft geschreven Het Geschenk. Vanaf regel één heeft zij mij weer helemaal te pakken en hoofdstuk 2 is de aanleiding van dit stukje in mijn “psychologe journal”.  Het hoofdstuk heet: “Geen Prozac in Auschwitz – de gevangenis van vermijding.” Een hoofdstuk over onze gevoelens en hoe belangrijk het is, om deze te doorvoelen en er te laten zijn. Sommigen van ons hebben de vaardigheid ontwikkeld om gevoelens weg te slikken, te onderdrukken of te vermijden.  Waarschijnlijk omdat je (onbewust) geloofde, dat dit nodig was – of misschien was het ook wel nodig als kind. Misschien waren sommige gevoelens ook wel te overweldigend als klein jongetje of meisje, en kon je niet anders. Of misschien werd er wel regelmatig tegen je gezegd dat je je emoties en gevoelens niet (te veel) mocht laten zien.

Hoe goed je reden ook was om je gevoelens weg te stoppen: als we ze niet doorvoelen, gaan ze vastzitten in ons lichaam. We voelen onszelf daardoor steeds incompleter, matter, oppervlakkiger en worden toeschouwer van het leven in plaats van dat we het leven léven.  Daarbij kunnen we mogelijk ook fysieke klachten, pijntjes en blessures ontwikkelen.  En reken er maar op: de gevoelens die we nooit hebben kunnen of willen voelen, komen op een dag ooit terug. Als een boemerang. Want gevoelens zijn er om gevoeld te worden, en daar zullen ze voor zorgen – linksom of rechtsom.

“Niet wat uit je komt maakt je ziek; je wordt ziek door wat in je blijft zitten.”

Je bent geen fragiel poppetje

“Zolang je jouw gevoelens vermijdt, ontken je de realiteit,” schrijft Eger. Als je iets probeert buiten te sluiten door te zeggen: “Ik wil er niet aan denken” of “Ik wil dit nu niet voelen”, dan kun je erop reken dat het juist sterker naar boven komt. Realiseer je dat je hier bewust een keuze in kan maken - én dat deze keuze ook vaak onbewust wordt gemaakt. Eén van mijn persoonlijke mentoren leerde mij al vroeg in mijn werkende leven: “Alles wat je uitsluit, bepaalt de dynamiek.” Dit geldt ook voor gevoelens en emoties. Iets wat er niet mag zijn, blijft ergens op de loer liggen om zijn moment te grijpen. En dan is het daar ineens.

Maar wat is dan wel een handige of zelfs gezondere manier om met gevoelens om te gaan? Dr. Eger geeft je een alternatief voor hoe je met gevoelens om kan gaan. Een manier, waar ik mij volledig bij aansluit en ik iedere performer gun. Zodat je steeds meer vanuit wie je echt bent, kan presteren.

Eger adviseert: “Nodig het gevoel uit, ga erbij zitten, en hou het gezelschap. Besluit dan hoe lang je eraan gaat vasthouden. Want je bent geen fragiel poppetje. Het is goed om de realiteit onder ogen te zien. Om op te houden met je ertegen te verzetten of je ervoor te verstoppen. Onthoud dat een gevoel slechts een gevoel is; het is niet je identiteit.”

Zo simpel, en zo moeilijk is het tegelijkertijd. Laat je gevoelens door je heen gaan, en laat ze daarna ook weer los.

“Een gevoel is slechts een gevoel; het is niet je identiteit. We laten ze door ons heen gaan. En dan laten we ze los.”

De fijne gevoelens meer voelen

Wanneer je in het hier en nu ongemakkelijke gevoelens en emoties door je heen kan laten gaan, bevrijd je jezelf uit de gevangenis van vermijding en neem je verantwoordelijkheid voor je eigen gezondheid. Maar dat niet alleen. Je zult ook merken dat je de fijne gevoelens ook intenser kunt voelen: de gevoelens die je laten voelen dat je leeft, dat je groeit, dat je trots mag zijn op je ontwikkeling en prestaties. De gevoelens van intense blijdschap en genot. Alle gevoelens waardoor je aan het einde van je carrière kunt zeggen: “Ik heb ervan genoten!” in plaats van met pijn in je hart aan jezelf  toe te geven: “Had ik er maar meer van genoten…”

En ja, soms doet het verschrikkelijk pijn om te voelen wat je hebt te voelen. Maar ik beloof je: deze primaire pijn is vaak hevig, maar kort. Daarna voel je je bevrijdt, opgelucht en weer een beetje completer. Gun het jezelf om je niet af te sluiten voor passie, plezier en vreugde. Oefen met hoe je van jezelf houdt en hoe je tegen jezelf praat. Leef in het nu - en straal!